Henryk Poniński urodzony w 1808 roku, a zmarły 5 września 1888 w Poznaniu, to postać o złożonej historii związanej z polskim ruchem niepodległościowym. Był ziemianinem, członkiem Centralizacji Poznańskiej, który w tragicznych okolicznościach stał się znaczącym świadkiem wydarzeń związanych z Powstaniem Wielkopolskim 1846 roku.
Syn Józefa Adama Ponińskiego, prefekta departamentu poznańskiego, oraz Juliany Zabłockiej, od najmłodszych lat miał styczność z wydarzeniami politycznymi swojego czasu. W 1846 roku włączył się w przygotowania do powstania, jednak jego działania ostatecznie osłabiły ruch niepodległościowy. W lutym tegoż roku, przekonany, że działa w obronie kraju, postanowił ujawnić pruskiej władzy plany powstania w 40-stronicowym donosie ten złożony dokument zawierał również pełną listę przywódców wielkopolskiej organizacji.
Jego zdrada miała poważne konsekwencje, gdyż ujawnione przez niego nazwiska czołowych działaczy niepodległościowych przyczyniły się do aresztowania między innymi Ludwika Mierosławskiego oraz Karola Libelta. Tego rodzaju działania nie tylko zniweczyły szanse na sukces powstania, które miało rozpocząć się w nocy 21/22 lutego 1846 roku, ale również doprowadziły do aresztowania Walentego Stefańskiego. Efektem tej zdrady były jedynie rozruchy na poznańskim Chwaliszewie, a całe powstanie szybko upadło.
Henryk Poniński, chcąc zatarcia śladów zdrady, został aresztowany i sądzony w procesie berlińskim w 1847 roku. Po wielu perypetiach, w marcu 1848 roku odzyskał wolność, jednak cały czas pozostawał w centrum społecznego ostracyzmu, zostając uznanym za zdrajcę przez rodaków. Pomimo tego w 1863 roku próbował rehabilitować się, wspierając insurreksję, która miała na celu walkę z zaborcami. Po zakończeniu swoich dni, został pochowany w Tulcach, pozostawiając po sobie kontrowersyjną, ale również przejmującą historię.
Przypisy
- Praca zbiorowa, Kronika powstań polskich 1794-1944, Warszawa 1994 r., s. 156.
Oceń: Henryk Poniński