Kościół Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny i św. Stanisława Biskupa Męczennika we Wrześni

---

Architektura

Świątynia, która znajduje się we Wrześni, została zbudowana w XV wieku, w pięknym stylu gotyckim, przybierając formę bazyliki o trzech nawach. W ciągu XVI wieku miały miejsce istotne zmiany, kiedy to przebudowano korpus, przekształcając go w formę pseudobazylikową oraz dobudowano obecne prezbiterium. W drugiej fazie rozbudowy dodano wieżę, co znacząco wpłynęło na architektoniczną sylwetkę kościoła.

Niestety, historia tej świątyni nie była wolna od tragedii. W 1629 roku kościół doznał uszkodzeń wskutek pożaru, a ich skutki były jeszcze bardziej dotkliwe w trakcie Potopu szwedzkiego w 1655 roku, kiedy to runęła ściana północna nawy głównej. Odbudowa rozpoczęła się w 1672 roku, a ponowna konsekracja miała miejsce w 1680 roku. Kolejne zniszczenia nastąpiły w 1709 roku z rąk wojsk szwedzkich, które złupiły świątynię.

Również późniejsze wydarzenia nie były łaskawsze. W 1772 roku doszło do zawalenia się sklepień naw bocznych. W odpowiedzi na te zniszczenia, dzięki inicjatywie kolatora Marcelego Ponińskiego, w 1792 roku nastąpiła odbudowa prowadzona przez Jana Bindera z Kórnika. W ramach prac obniżono nawy boczne oraz dach nad nawą główną o półtora metra, a także zamurowano okno za ołtarzem głównym, podnosząc jednocześnie ławy okienne. Wieża również została obniżona, co zmieniło proporcje budowli.

W latach 1881–1887 miała miejsce kolejna przebudowa kościoła, tym razem według projektu architekta Zygmunta Gorgolewskiego, który skoncentrował się na detalach i dekoracjach wnętrza.

Na zewnętrznej ścianie prezbiterium można dostrzec drewnianą rzeźbę przedstawiającą Chrystusa, ufundowaną w 1923 roku przez Helenę i Edwarda Mycielskich. Autorstwo dzieła przypisywane jest Jakubowi Juszczykowi z Żegociny. Odsłonięcie tej rzeźby miało miejsce 1 listopada 1923 roku, podkreślając ważność tego momentu w historii kościoła.

Wnętrze

Odkrywając wnętrze Kościoła Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny i św. Stanisława Biskupa Męczennika we Wrześni, możemy zaobserwować szereg niezwykłych elementów architektonicznych i artystycznych, które nadają tej świątyni wyjątkowy charakter.

W centralnym punkcie, uwagę przyciąga późnorenesansowy ołtarz główny, wykonany z drewna i ozdobiony bogatą dekoracją snycerską, datowany na około 1640 rok. Zwieńczeniem ołtarza jest obraz Wniebowzięcia Matki Bożej z postacią fundatora, księdza Bielawskiego, a całość dopełnia obraz Koronacji Matki Bożej z tego samego okresu.

Dodatkowo, w szkarpach wieży umieszczono dwie stare chrzcielnice, które stanowią wartościowy element historyczny. Sklepienia w nawach bocznych mają formę krzyżową i pochodzą z 1792 roku, podczas gdy nawa główna oraz prezbiterium charakteryzują się drewnianym stropem kasetonowym, zrealizowanym w 1881 roku.

W samym prezbiterium możemy podziwiać malowidła ścienne przedstawiające sceny z historii Polski, autorstwa J. Lewickiego, które datowane są na koniec XIX wieku. W kruchcie, z gotyckim sklepieniem żebrowym, znajduje się witraż dedykowany pamięci Dzieci wrzesińskich, stworzony przez Mariana Turwida, znanego poety i plastyka.

W nawie południowej umieszczono obraz Świętej Rozalii, pracę warsztatu wielkopolskiego z połowy XVII wieku. Na szczególną uwagę zasługuje także kaplica, w której znajdują się portrety trumienne na blasze, przedstawiające właścicieli miasta: Aleksandra Ponińskiego (1613), Adriana Ponińskiego, miecznika poznańskiego (1678), oraz regimentarza konfederacji tarnogrodzkiej Chryzostoma Gniazdowskiego (1732) i jego małżonki Barbary z Olewińskich (1724).

---

Oceń: Kościół Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny i św. Stanisława Biskupa Męczennika we Wrześni

---