Pomnik 68 Pułku Piechoty we Wrześni jest istotnym elementem lokalnej historii oraz pamięci narodowej.
Usytuowany w malowniczej Wrześni, przy samej granicy ulic Słowackiego i Wojska Polskiego, ten monument ma na celu upamiętnienie bohaterskiego udziału żołnierzy 68 pułku piechoty.
Warto również zaznaczyć, że 68 pułk piechoty był jednostką, która stacjonowała w tym mieście w okresie II Rzeczypospolitej, a jego żołnierze odegrali kluczową rolę w wojnie obronnej Polski we wrześniu 1939 roku.
Historia
Pomnik został wzniesiony z inicjatywy Koła Miłośników Ziemi Wrzesińskiej, aby uczcić pamięć żołnierzy 68 pułku piechoty, którzy polegli w kampanii wrześniowej 1939 roku. Uroczyste odsłonięcie miało miejsce 20 października 1974 roku. W imieniu egzekutywy Komitetu Wojewódzkiego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej czynności te wykonał Józef Cichowlas, pełniący funkcję I sekretarza Komitetu Powiatowego.
Szczególnie wzruszającym momentem podczas ceremonii było zapalenie symbolicznego znicza przez żony dwóch poległych żołnierzy – sierżanta Franciszka Kempskiego oraz Franciszka Bulińskiego. Cała uroczystość została zorganizowana przy wsparciu finansowym wielu lokalnych instytucji, w tym wrzesińskiego Cechu Rzemiosł Różnych, Spółdzielni Inwalidów, Zakładu Stokbet, oraz Przedsiębiorstwa Budownictwa Rolniczego z siedzibą we Wrześni, a także Państwowego Gospodarstwa Rolnego w Chwalibogowie.
W 1984 roku pomnik przeszedł istotną przebudowę, która nadała mu obecny, charakterystyczny wygląd.
Opis
Pomnik poświęcony 68 Pułkowi Piechoty znajduje się w sercu Wrześni i przyciąga uwagę swoją unikalną formą. Jego charakterystycznym elementem jest ostrokątna konstrukcja, w której centralnym punkcie umieszczony jest granitowy głaz.
Na tym głazie znajduje się metalowa tablica, na której widnieje stylizowany wizerunek Orderu Virtuti Militari, przedstawiający orła bez korony. Na tablicy wypisany jest zaszczytny napis: WIECZNA CHWAŁA BOHATERSKIM ŻOŁNIERZOM 68 PUŁKU KTÓRZY W WOJNIE OBRONNEJ 1939 R. CHLUBNIE WYPEŁNILI OBOWIĄZEK W OBRONIE OJCZYZNY. SPOŁECZEŃSTWO POW. I M. WRZEŚNI. Dodatkowo, metalowy złom, z którego wykonano tę tablicę, zebrano na polach bitwy nad Bzurą.
Odlew tablicy został stworzony na podstawie projektu A. Krzemińskiej, a jego realizacji podjęli się studenci Politechniki Szczecińskiej. U stóp wspomnianego głazu leży także granitowa tablica, na której umieszczono nazwiska żołnierzy 68 Pułku Piechoty. Ich nazwiska ułożono w kolejności alfabetycznej, aby oddać hołd osobom, które poległy w pierwszych dniach wojny obronnej 1939 roku.
Do pomnika prowadzą schody, na których znajduje się granitowa kostka brukowa z wyrytym napisem: 68 PUŁK PIECHOTY 1919-1939. Na tablicy dostrzec można również odznakę pułku, co dodaje pomnikowi walorów historycznych. Z lewej strony pomnika ulokowano znicz, którego podstawę stworzono z lastriko, w nawiązaniu do róży Porajów umieszczonej w herbie Wrześni. Z kolei po prawej stronie pomnika stoi maszt z flagą Polski, który dopełnia całości i dodaje majestatu temu ważnemu miejscu.
Upamiętnienie 68 pułku piechoty we Wrześni
W Wrześni 68 pułk piechoty jest upamiętniany w różnorodny sposób, nie tylko poprzez ~pomnik.
Wśród elementów, które nawiązują do jego historii, znajduje się kilka ulic, które noszą nazwy związane z tą jednostką wojskową.
- Ulica 68 Pułku Piechoty, usytuowana pomiędzy ulicą Generała Tadeusza Kutrzeby a ulicą Powstańców Wielkopolskich,
- Ulica majora Stanisława Culica, który był dowódcą pułku po bitwie nad Bzurą i prowadził go do Warszawy aż do momentu kapitulacji stolicy 28 września 1939, także położona pomiędzy wspomnianymi ulicami,
- Ulica generała Tadeusza Kutrzeby, który dowodził Armią Poznań,
- Ulica Wojska Polskiego.
Miejsca pamięci w pobliżu
W bezpośredniej okolicy pomnika znajdują się ważne miejsca pamięci, które upamiętniają bohaterów oraz ważne wydarzenia historyczne. Warto zwrócić uwagę na następujące obiekty:
- głaz z tablicą dedykowaną żołnierzom II Korpusu generała Władysława Andersa, usytuowany przed budynkiem Zespołu Szkół Politechnicznych im. Bohaterów Monte Cassino,
- tablica honorująca profesora Edwarda Jakubowskiego, który był żołnierzem spod Monte Cassino, znajdująca się na parterze nowego budynku Zespołu Szkół Politechnicznych im. Bohaterów Monte Cassino.
Pozostałe obiekty w kategorii "Pomniki":
Pomnik Katyński we Wrześni | Ławeczka Bronisławy Śmidowiczówny we Wrześni | Pomnik Dzieci Wrzesińskich we Wrześni | Pomnik Jana Pawła II we Wrześni | Pomnik Marii Konopnickiej we WrześniOceń: Pomnik 68 Pułku Piechoty we Wrześni