Pomnik Dzieci Wrzesińskich to ważny element historyczny, który znajduje się we Wrześni, w szczególności w miejscu, gdzie ul. Sienkiewicza przechodzi w ul. Harcerską. Ten monument ma na celu upamiętnienie doniosłych wydarzeń, które miały miejsce podczas strajku dzieci wrzesińskich w latach 1901–1902.
Pomnik został ufundowany przez społeczeństwo ziemi wrzesińskiej, z okazji 74. rocznicy tych historycznych wydarzeń. Jego uroczyste odsłonięcie miało miejsce 31 maja 1975 roku, co podkreśla znaczenie, jakie te wydarzenia miały dla lokalnej społeczności.
Autorem tego wyjątkowego pomnika jest Jerzy Sobociński, rzeźbiarz i plastyk, który pochodzi z Poznania. Jego twórczość przyczyniła się do upamiętnienia ważnych dla mieszkańców Wrześni momentów historycznych.
Lokalizacja oraz forma pomnika
Pomnik Dzieci Wrzesińskich wznosi się w centralnej części skweru, w miejscu gdzie ul. Sienkiewicza łączy się z ul. Harcerską. To miejsce historyczne, które zastąpiło wcześniejszy obelisk, upamiętniający odzyskanie Niepodległości, datowane na 28 grudnia 1918 roku. Obelisk ten zwieńczony był skromną rzeźbą polskiego orła.
Pomnik wykonany jest z szarego betonu i przedstawia grupę dziewięciu dzieci. Na jego powierzchni znajduje się wyraźnie zapisany napis: BOHATERSKIM DZIECIOM WRZESIŃSKIM BRONIĄCYM MOWY POLSKIEJ W STRAJKU SZKOLNYM 1901–1902. SPOŁECZEŃSTWO MIASTA I POWIATU WRZESIŃSKIEGO W HOŁDZIE 1975.
W bezpośrednim sąsiedztwie głównego pomnika umiejscowiony jest mniejszy obelisk, który również oddaje hołd ważnym wydarzeniom historycznym: powstaniu wielkopolskim z lat 1918–1919 oraz powstaniu wielkopolskiemu z 1848 roku, które miało miejsce podczas Wiosny Ludów. Obelisk ten ma w sobie Wielkopolski Krzyż Powstańczy oraz napisy: WRZEŚNIA – ZDZIECHOWA – DOLINA NOTECI 1918–1919 oraz MIŁOSŁAW – SOKOŁOWO 1848.
Na postumencie pomnika znajduje się tablica, która upamiętnia złożenie hołdu Dzieciom Wrzesińskim w stulecie strajku (2001) przez ówczesnego Marszałka Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej, Macieja Płażyńskiego. To symboliczne wydarzenie podkreśla znaczenie dziedzictwa kulturowego oraz patriotyzmu w dziejach naszego narodu.
Uroczystość odsłonięcia
Odsłonięcie pomnika miało miejsce 31 maja 1975 roku, zgromadziło wielu uczestników, w tym przedstawicieli władz wojewódzkich, lokalnych oraz partyjnych. W uroczystości brały również udział dwie ważne postacie, które były uczestniczkami strajku: Walentyna Wyrwas-Klimas oraz Kazimiera Mularczyk-Głębocka.
Swoje powitanie skierował do harcerzy, młodzieży szkolnej oraz wszystkich zebranych komendant Hufca ZHP Września im. Dzieci Wrzesińskich, hm. Jan Majewski. W trakcie uroczystości poruszone zostało znaczenie rocznicy strajku Dzieci Wrzesińskich oraz ich bohaterska i patriotyczna postawa w walce o język polski w polskich szkołach, co omówił przewodniczący Powiatowego Komitetu Frontu Jedności Narodu, Marian Kujawski.
Odsłonięcia pomnika dokonał sekretarz KW PZPR w Poznaniu Bogdan Gawroński. Na koniec uroczystości, zuchy oraz harcerze złożyli ślubowanie, deklarując swoją opiekę nad tym ważnym miejscem upamiętnienia.
Rola dzieci wrzesińskich w dziejach Wrześni
Warto zwrócić uwagę na znaczący strajk uczniów wrzesińskich, który miał miejsce w latach 1901–1902. Był on wyraźnym przejawem oporu wobec germanizacji, która dotykała lokalną społeczność w Wrześni, szczególnie w sferze edukacji.
Główne problemy dotyczyły obowiązkowej modlitwy oraz nauczania religii w języku niemieckim, co budziło sprzeciw nie tylko dzieci, ale także ich rodziców. Rodzice organizowali protesty sprzeciwiając się także brutalnym praktykom stosowanym przez pruskie władze szkolne, które dopuszczały się pobicia uczniów.
Strajk zainicjowano 20 maja 1901 roku, w momencie, gdy niemiecki nauczyciel zastosował karę cielesną wobec dzieci, które odmówiły odpowiadania na pytania w języku niemieckim podczas lekcji religii. W wyniku tego wydarzenia, 118 uczniów podjęło decyzję o zastrajkowaniu.
Reakcja władz niemieckich była niezwykle represyjna, rodzice protestujących dzieci zostali ukarani grzywnami oraz osadzeni w więzieniach. Istotną postacią w tym ruchu był ks. Jan Laskowski, który stał się duchowym przywódcą protestu, mobilizując społeczność do dalszej walki o swoje prawa.
Inne pomniki we Wrześni upamiętniające strajk dzieci wrzesińskich
Września to miasto, w którym można spotkać wiele pomników, które honorują znaczące postacie oraz wydarzenia historyczne. Wśród nich są także obiekty, które upamiętniają odważne działania dzieci wrzesińskich podczas strajku.
Jednym z najbardziej znanych obiektów jest Pomnik Marii Konopnickiej, który stoi na cześć wybitnej poetki oraz rzeczniczki praw dzieci. Jej prace często poruszały problematykę dziecięcą i społeczną, co sprawia, że jest to postać szczególnie bliska mieszkańcom Wrześni.
Kolejnym interesującym miejscem jest Ławeczka Bronisławy Śmidowiczówny. Ten niezwykły pomnik przypomina o wyjątkowej kobiecie, która miała znaczący wpływ na rozwój kultury oraz edukacji w regionie. W wizji artystycznej przedstawia ona nie tylko postać, ale również wartości, jakimi się kierowała.
Nie można pominąć również Pomnika Jana Pawła II, który symbolizuje nie tylko religijny wpływ papieża na Polskę, ale także jego przesłanie pokoju i jedności. Pomnik ten stanowi istotny element krajobrazu Wrześni, przyciągając uwagę zarówno mieszkańców, jak i turystów.
Wszystkie te pomniki są nie tylko lokalnymi atrakcjami, ale również ważnymi symbolami, które niosą ze sobą historię i wartości, które powinny być pielęgnowane przez kolejne pokolenia.
Pozostałe obiekty w kategorii "Pomniki":
Pomnik Jana Pawła II we Wrześni | Pomnik Marii Konopnickiej we Wrześni | Pomnik 68 Pułku Piechoty we Wrześni | Pomnik Katyński we Wrześni | Ławeczka Bronisławy Śmidowiczówny we WrześniOceń: Pomnik Dzieci Wrzesińskich we Wrześni