Józef Matecki (pułkownik)


Józef Matecki, urodzony 4 grudnia 1896 roku we Wrześni, to postać znana w historii Wojska Polskiego. Jego życie rozpoczęło się w małym mieście, które stało się miejscem wielu wydarzeń w jego późniejszej karierze.

Matecki, który zmarł 17 września 1969 roku w Waszyngtonie, był pułkownikiem dyplomowanym piechoty, co podkreśla jego wysoką rangę oraz zasługi w służbie wojskowej. Jego wkład w obronę kraju oraz strategię wojskową pozostaje ważnym tematem refleksji w polskim wojskowym dziedzictwie.

Życiorys

Józef Matecki przyszedł na świat 4 grudnia 1896 roku we Wrześni, miasteczku, które wówczas pełniło rolę powiatowego ośrodka w rejencji poznańskiej. Pochodził z rodziny o imieniu Józef i Magdaleny z Jakubowskich.

Na początku I wojny światowej, po ukończeniu gnieźnieńskiego gimnazjum, został wcielony do Armii Cesarstwa Niemieckiego i wysłany na front zachodni. Wziął również udział w powstaniu wielkopolskim, gdzie dowodził oddziałem Pawła Cymsa. W styczniu 1919 roku, podczas walki o dworzec w Inowrocławiu, odniósł poważne rany, które uszkodziły jego płuca, co wiązało się z dalszym, długotrwałym leczeniem oraz rehabilitacją.

W końcu 1919 roku Matecki został przydzielony do Kompanii Przybocznej Naczelnego Wodza. W 1920 roku, w trakcie konfliktu z bolszewikami, skutecznie dowodził kompanią w 65 pułku piechoty. Następnie przez dwa lata sterował batalionem w 57 pułku piechoty wielkopolskiej z siedzibą w Poznaniu. 23 maja 1923 roku otrzymał przeniesienie do 9 pułku piechoty Legionów w Zamościu, obejmując funkcję pełniącego obowiązki dowódcy batalionu sztabowego.

W kolejnym roku Matecki został mianowany kwatermistrzem pułku, a 16 grudnia 1926 roku zrezygnował z pozycji oficera przysposobienia wojskowego. 27 stycznia 1930 roku otrzymał awans na majora, z datą starszeństwa od 1 stycznia 1930 roku, zajmując przy tym 25. lokatę w korpusie oficerów piechoty. Z dniem 3 listopada 1932 roku został skierowany do Wyższej Szkoły Wojennej w Warszawie jako słuchacz Kursu 1932–1934.

Ukończenie kursu w dniu 1 listopada 1934 roku oznaczało dla niego przeniesienie do 21 Dywizji Piechoty Górskiej w Bielsku, gdzie objął stanowisko szefa sztabu. W październiku 1935 roku znów został przeniesiony, tym razem powracając do 9 pułku piechoty Legionów na pozycję dowódcy batalionu. W 1939 roku służył w Departamencie Dowodzenia Ogólnego Ministerstwa Spraw Wojskowych, pełniąc funkcję szefa Wydziału Studiów.

Po kampanii wrześniowej 1939 roku Matecki zdołał przedostać się przez Węgry do Francji, gdzie stał się oficerem do zleceń generała broni Kazimierza Sosnkowskiego, komendanta Naczelnego Związku Walki Zbrojnej. W roku 1940, po klęsce Francji, objął kierownictwo Bazy ZWZ w Kairze.

Po dwóch latach powrócił do służby liniowej jako dowódca jednego z batalionów 3 Dywizji Strzelców Karpackich. 1 lutego 1944 roku awansował na zastępcę dowódcy 1 Brygady Strzelców Karpackich. Dnia 12 maja 1944 roku, podczas przebiegającej bitwy o Monte Cassino, przejął dowództwo brygady po rannej osobie płk. Walentego Peszka. Dowodził brygadą do września tego samego roku, kiedy to został powołany do Londynu przez generała Sosnkowskiego celem objęcia stanowiska szefa Oddziału VI Sztabu Naczelnego Wodza. Jednakże po zwolnieniu generała z funkcji Naczelnego Wodza, zajęcie stanowiska szefa Oddziału Specjalnego nie doszło do skutku.

Wiosną 1945 roku powołano Mateckiego na zastępcę dowódcy 4 Dywizji Piechoty. W 1947 roku, po zakonczeniu służby w Polskim Korpusie Przysposobienia i Rozmieszczenia, emigrował do Stanów Zjednoczonych. W latach 1948–1963 pracował w służbie geograficznej Armii Amerykańskiej, jako pracownik kontraktowy. Następnie, przez kolejne dwa lata, był związany z Agencją Wywiadowczą Departamentu Obrony. W wieku 70 lat przeszedł na emeryturę. Zmarł 17 września 1969 roku w Waszyngtonie. Do chwili śmierci pozostawał członkiem Koła Generałów i Pułkowników byłych Wyższych Dowódców, które skupiała osobistość generała broni Władysława Andersa.

Był mężem Wandy Żakowskiej, z którą wychował dwie córki. Żona przed wojną pracowała w Ambasadzie USA w Warszawie.

Ordery i odznaczenia

W historii Józefa Mateckiego, pułkownika, szczególne miejsce zajmują jego nagrody i odznaczenia, które świadczą o jego męstwie i poświęceniu. Wśród wyróżnień, które otrzymał, można wymienić:

  • Krzyż Srebrny Orderu Wojskowego Virtuti Militari nr 10448,
  • Krzyż Niepodległości, przyznany 19 czerwca 1938 roku,
  • Krzyż Walecznych „za czyny męstwa i odwagi wykazane w bojach toczonych w latach 1918–1921”,
  • Złoty Krzyż Zasługi, nadany 11 marca 1932 roku.

Przypisy

  1. M.P. z 1938 r. nr 140, poz. 245 „za pracę w dziele odzyskania niepodległości” - zamiast uprzednio nadanego Medalu Niepodległości (M.P. z 1932 r. nr 167, poz. 198).
  2. M.P. z 1932 r. nr 62, poz. 79 „za zasługi na polu sportu strzeleckiego”.
  3. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, nr 14 z 22.12.1934 r., s. 253.
  4. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 2 z 28.01.1930 r., s. 25.
  5. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, nr 52 z 07.12.1926 r., s. 437.
  6. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, nr 35 z 02.06.1923 r., s. 366.
  7. Spis oficerów 1921 ↓, s. 176, 763 tu jako „Józef Matecko”.
  8. Komunikat 1970 ↓, s. 108-109.
  9. Rybka i Stepan 2006 ↓, s. 16, 433.
  10. ŁukomskiŁ. G. ŁukomskiŁ., PolakP. B. PolakP., SuchcitzS. A. SuchcitzS., Kawalerowie Virtuti Militari 1792 - 1945, Koszalin 1997, s. 462.
  11. Stawecki 1975 ↓.

Oceń: Józef Matecki (pułkownik)

Średnia ocena:4.63 Liczba ocen:22